Gegevens

Vlag MozambiqueGegevens van Mozambique

Achtergrond en geschiedenis Mozambique, voorheen een Portugese kolonie, werd in 1975 onafhankelijk en wordt sindsdien geregeerd door de voormalige bevrijdingsbeweging “Frente de Libertação de Moçambique” (Frelimo). Het Frelimo opteerde vanaf de onafhankelijkheid voor een marxistisch-leninistisch beleid. De gewapende strijd met de guerillabeweging “Resistência Nacional de Moçambique” (Renamo), die in 1980 uitbrak, heeft de ontwikkelingen in het land sindsdien beheerst. Ruim 1,5 miljoen mensen kwamen hierbij om en ongeveer 5 miljoen vluchtelingen bevonden zich binnen en buiten de grenzen van Mozambique.

In 1992 werd te Rome een vredesakkoord getekend. Een VN-vredesmacht, genaamd UNOMOZ, werd belast met het toezicht op de uitvoering van het akkoord en had ondermeer een belangrijke taak in de demobilisatie, mijnopruiming en begeleiding van het electorale proces. Deze vredesoperatie, aanvankelijk voorzien voor de duur van een jaar, werd uiteindelijk pas in oktober 1994 afgerond met de eerste parlementaire en presidentiële verkiezingen.

Een verdere stap in de  democratische ontwikkeling van Mozambique is gezet in december 2004, toen voor de derde maal sinds de vredesakkoorden van Rome (1992), presidents- en parlementsverkiezingen plaatsvonden. De belangrijkste deelnemende partijen waren regeringspartij Frelimo en oppositiepartij Renamo. Frelimo-kandidaat Armando Guebuza werd, bij de verkiezingen verkozen als opvolger van president Joaquim Chissano en is daarmee het eerste nieuwe staatshoofd voor Mozambique in 18 jaar. Voor het eerst treedt in Mozambique een nieuwe president aan in een tijd van vrede en op basis van de uitslag van verkiezingen (de eerste Frelimo president Mondlane werd vermoord, president Machel kwam om bij een vliegtuigongeluk, vrijwel zeker door sabotage).

Terugtredend President Joachim Chissano was sinds 1986 aan de macht, als eerst president ten tijde van de éénpartijstaat en later twee maal als gekozen president. Hoewel president Chissano wettelijk de mogelijkheid had om voor de derde termijn als president te gaan, heeft hij hiervan afgezien, mede onder druk van zijn Frelimo partij. Dit kan in een Afrikaanse context bijzonder worden genoemd.

 

Geografie

Oppervlakte: 799.380  km²  is 22 x Nederland
Landsgrenzen:

 

Totaal:  4.571 km  grenslanden:  Malawi 1.569 km,   Zuid Afrika 491 km, Zimbabwe 1.231 km,  Zambia 419 km, Swaziland 105 km, Tanzania 756 km

kust: 2.470 km

Klimaat: Tropisch in het noorden en subtropisch in het zuiden
Hoogste punt: Monte Binga 2.436 meter
Natuurlijke hulpbronnen: kolen, titanium, waterkracht, grafiet, gas, mogelijke oliereserves.
Geïrrigeerd land: 1.200  km²  in 2000
Landgebruik: Landbouw grond:4%  weidegrond: 56% bossen 18% anders: 22%  in 1993
Milieurampen:

 

Bodemerosie; land verarming; ontbossing voor energiegebruik, voor het openen van landbouwgronden en beperkte commerciële houtkap vormt de grootste bedreiging voor het milieu. Ook de kwetsbare ecosystemen aan de kust zijn lokaal aangetast, door kap van koraal en mangrovebossen
Milieuproblemen: Terugkerende droogtes en overstromingen

De bevolking

 

Bevolkingsaantal: 20,9 miljoen in 2007; dit getal kan ernstig worden beïnvloed als gevolg van de ziekte aids.
Bevolkingsdichtheid: 21 inwoners per km²  in 2000
Leeftijdsopbouw:  0-14 jaar: 42,72 % – 15-64 jaar: 54,53%  – 65 jaar en ouder: 2,75 %  in 2001
Bevolkingsgroei: 1,7 % (2004 – 2015 Dit getal is beïnvloed ten gevolgen van  de ziekte aids.
Kindersterfte: 139,2 doden op 1000 levend geborenen gegevens van 2001 – In vergelijk met NL: 4,37
Kinderen tot 5 jaar met ondergewicht: 41% in 1999  
Drinkwater: 60% van de mensen hebben toegang tot veilig drinkwater in 2000
Levensverwachting: In 2003 totaal van de bevolking: 42 jaar – mannen: 41,1 jaar; vrouwen: 42,7 jaar

Er is een terugloop in de levensverwachting als gevolg van de ziekte AIDS

Vruchtbaarheidcijfer:  4.82 kinderen gemiddeld  per vrouw in 2001  
Verspreiding van AIDS bij volwassenen: 16,2% schatting 2004 – In 1999 13,2%; aantal mensen met AIDS in 1999 1.2 miljoen; aantal AIDS doden: 98.000   gegevens van 1999
Etnische groepen: Diverse Afrikaanse stammen, o.a. Shangaan, Chokwe, Manyika, Sena, Makua en anderen 99,6%, Europeanen 0.06%,  Indiërs 0.08%
Religies: Inheemse godsdiensten, Christendom (circa 30%), Islam (circa 25%), kleine Hindoe gemeenschap
Talen: Portugees is de officiële taal, diverse inheemse talen
Alfabetisme: Definitie:  Lezen en schrijven boven de leeftijd van 15 jaar
totaal van de bevolking: 42,3%  –  mannen: 58,4 % –  vrouwen: 27 % in 1998

De overheid

Naam van het land: Republica de Mocambique, korte vorm: Mozambique
Type overheid: Republiek; parlementaire democratie; presidentieel stelsel
Hoofdstad: Maputo
Administratieve indeling: 10 provincies (provincias, enkelvoud – provincia); Cabo Delgado, Gaza, Inhambane, Manica, Maputo, Nampula, Niassa, Sofala, Tete, Zambezia
Onafhankelijk sinds: 25 Juni 1975 van Portugal
Nationale feestdag: 25 juni Onafhankelijkheidsdag
Grondwet: 30 November 1990
Rechtelijk systeem: Gebaseerd op het Portugees burgerrechtssysteem en het gewoonterecht
Stemrecht: Vanaf 18 jaar
Uitvoerende macht: President Armando Emílio Guebuza (sinds februari 2005)
Wetgevende macht:

 

 

De grondwet van 2004 voorziet in een meerpartijenstelsel, bescherming van de fundamentele rechten van de mens en een vrije markteconomie. Zowel het 250 leden tellende parlement als de president worden iedere 5 jaar direct gekozen. De laatste presidents- en parlementsverkiezingen vonden plaats in december 2004. Voor het parlement geldt een kiesdrempel van 5%. De president, die grondwettelijk gezien eenmaal herkiesbaar is, benoemt de premier en de Raad van Ministers.
Binnenlandse situatie: De in 1986 (na het dodelijke ongeval van Samora Machel) benoemde President Chissano deed afstand van het marxisme-leninisme en sloeg een nieuwe politieke en economische koers in. Eind 2004 werd bij de derde democratische verkiezingen van Mozambique, Armando Guebuza gekozen als opvolger van President Chissano.
 
Sociale situatie:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De sociale situatie is zorgelijk. Mozambique staat in 2005 op plaats 168 van de Human Development Index, waarin 177 landen zijn opgenomen maar haar positie stijgt geleidelijk. Dat blijkt onder andere uit de aanzienlijke daling in het percentage mensen dat leeft onder de armoedegrens. Deze is de afgelopen vijftien jaar gedaald van 69 naar 54 procent wat een aanzienlijke prestatie kan worden genoemd, maar daarmee is het land er nog niet. De kinder- en moedersterfte zijn hoog, maar dalend. Kindersterfte daalde van 207 naar 153 per 1000 tussen 1997 en 2003. Moedersterfte daalde in 2003 tot 657 per 100.000 in ziekenhuis geassisteerde geboorten. De faciliteiten voor de basisgezondheidszorg schieten nog tekort, slechts ca. 40% van de bevolking heeft toegang tot basisvoorzieningen.

Ongebalanceerde voeding en ziekten zoals malaria en tuberculose, zijn verantwoordelijk voor een lage levensverwachting van gemiddeld 40 jaar. Het AIDS-probleem draagt de laatste jaren eveneens bij aan de lage levensverwachting. In 2004 was zo’n 16,2% van de bevolking besmet met het HIV/AIDS-virus, al is dit percentage lager dan in de omringende landen. De beperkte toegang tot medische voorzieningen en het onvermogen om voor de medicijnen te betalen verergeren deze situatie. De Mozambikaanse overheid werkt samen met donoren intensief aan de opzet van een strategisch plan voor de gezondheidssector, hetgeen een sectorbrede aanpak vergt. Daarnaast zijn de drinkwater- en sanitaire voorzieningen in de stedelijke en rurale gebieden nog gebrekkig. Slechts 38% van de bevolking heeft toegang tot veilig drinkwater en 32% tot sanitaire voorzieningen. Ook in deze sector wordt gewerkt aan een sectorbrede aanpak van de problematiek die moet leiden tot verbetering van de voorzieningen.

In de afgelopen jaren is er enorme vooruitgang geboekt op het gebied van onderwijs. Sinds 1992 is het aantal kinderen dat naar school gaat verdubbeld en in 2004  ging 76% van de 6-10 jarigen naar school terwijl dit in 2003 nog maar 68% was. Echter, deze enorme toename van kinderen in de school legt grote druk op de kwaliteit van het onderwijs. Laag opgeleide leraren, uitval van leraren door HIV/AIDS en een algemeen gebrek aan infrastructuur en materiaal vormen de grootse problemen. De Mozambikaanse overheid ziet deze sector als een sleutel voor de verdere ontwikkeling van het land en is met een aantal maatregelen begonnen die vooral gericht zijn op het verbeteren van de onderwijs kwaliteit, zoals de invoering van een nieuw curriculum en hervorming van de leerkrachten opleiding.

 
   
 
Mensenrechten: Sinds het einde van burgeroorlog is de mensenrechtensituatie verbeterd. Het parlement functioneert geleidelijk beter. Er is sprake van een redelijke mediavrijheid. De vrijheid van godsdienst en van organisatie worden gerespecteerd. Punt van zorg is het politieoptreden; marteling en moord door de politie komt voor, maar is niet van bovenaf georkestreerd. Het justitiële systeem werkt zeer gebrekkig. De omstandigheden in de gevangenis zijn slecht. Geweld tegen vrouwen komt veelvuldig voor, met name op het platteland.
Zie ook: Amnesty International

Economie

Economie: Sinds 1995 groeit de economie in Mozambique spectaculair. Het per capita inkomen van US$ 250,- behoort weliswaar nog tot de laagste ter wereld, maar is toch zo’n 50% hoger dan in het midden van de jaren negentig. Ook andere economische indicatoren lijken er op te wijzen dat er duidelijk sprake is van een duurzaam economisch herstel. Zo is de inflatie de laatste jaren, substantieel teruggedrongen. Naast de economische groei nam ook het vertrouwen van buitenlandse particuliere investeerders in Mozambique toe. Recente ontwikkelingen ten aanzien van grote investeringsprojecten zoals de ontwikkeling van de transportcorridors Maputo, Beira en Nacala; de bouw van een aluminiumsmelter (MOZAL), de ontwikkeling van gasvelden door Sassol en de onderhandelingen over een tweetal grote staalfabrieken (in Maputo en Beira) zijn bemoedigende tekenen in dit verband. Mozambique beschikt voorts over een voorraad natuurlijke hulpbronnen, waaronder kolen, hydro-energie en gas waarvoor bij buitenlandse investeerders grote belangstelling bestaat.

De landbouw is en blijft voorlopig echter verreweg de belangrijkste bron van inkomsten en werkgelegenheid. Ruim een kwart van de Mozambikaanse binnenlandse productie is afkomstig uit de landbouw; circa 80% van de bevolking leeft van de landbouw. Deze vormt tezamen met de visserij tevens de belangrijkste bron voor exportinkomsten.

In gestaag tempo zijn/worden staatsbedrijven en -banken geprivatiseerd en prijzen geliberaliseerd. Het land is dan ook recentelijk een “success story” van het IMF genoemd, alhoewel in de huidige fase van gecompliceerde financiële hervormingen ook problemen worden ontmoet. Er worden de nodige inspanningen verricht om de capaciteit tot het innen van belastingen te verhogen; het ontbreken daarvan vormde tot op heden een obstakel voor het verwerven van overheidsinkomsten. Een ander knelpunt is de gebrekkige infrastructuur, die de afzet van landbouwproducten en exploitatie van grondstoffen hindert. Ontwikkeling van transportroutes is tevens onmisbaar voor Mozambique als distributieland in de regio.

In het kader van de economische liberalisering en herstructurering werd een belangrijk deel van de staatsbedrijven en -banken geprivatiseerd en de prijzen geliberaliseerd. De resultaten bleven niet uit en het land werd dan ook als “success story” van het IMF genoemd, alhoewel men in de huidige fase van gecompliceerde financiële hervormingen ook problemen ontmoet. De nationale begroting wordt voor de helft gefinancierd door buitenlandse donoren. Er worden de nodige inspanningen verricht om de capaciteit tot het innen van belastingen te verhogen. Een ander knelpunt is de gebrekkige infrastructuur die de marktgerichte exploitatie en afzet van landbouwproducten hindert. Verdere ontwikkeling van de transportroutes is onmisbaar voor Mozambique als distributieland in de regio. De huidige negatieve ontwikkelingen in Zimbabwe vormen daarbij een belemmering.

Handel en economie
De handelssector maakt een snelle groei door in Mozambique, waarbij de autoriteiten prioriteit geven aan verdere verbeteringen van het handelsklimaat om buitenlandse investeerders aan te trekken. Veelbelovende sectoren zijn onder andere de natuurlijke grondstoffen (olie, gas, kolen, titanium en zand), industrie (aluminium), energie, transport (doorvoer naar Zuid-Afrika, Zimbabwe, Malawi en Zambia), infrastructuurontwikkeling waaronder water en sanitatie, toerisme, telecommunicatie, landbouw en bewerking landbouwproducten.

 
Bruto Nationaal Product: US$ 5,4 miljard (2004, schatting EIU)
Economische Groei: 7,9% in 2006
BNP per hoofd van de bevolking: US$ 276 in 2004, volgens de Wereldbank
Bevolking onder de armoedegrens: % gegevens 2002
Groeisectoren:  Landbouw, transport/communicatie, energie, toerisme, textiel- en voedsel industrie, visserij, bouw.
Arbeidskrachten per sector: Landbouw en visserij %, industrie %, handel en diensten % in 2000
Budget: Inkomsten: US $  miljard     uitgaven: US $  miljard,

Inclusief kapitaal uitgaven van US $ miljoen in 1997

Economische groei: 8,2% (2004, schatting EIU), 7,5% (1999-2003, EIU)
Elektriciteitsproductie:  Miljard kWh in 1999
Bron van de elektriciteitsproductie: Energie van Cahora Bassa dam (capaciteit 2.075 mw/jr) en reserves natuurlijk gas en kolen. Energie wordt voornamelijk geëxporteerd naar Zuid Afrika en Zimbabwe. Gasvelden in Inhambane provincie (Pande, Temane) zijn in ontwikkeling en er zijn mogelijk ook oliereserves.
Elektriciteitsconsumptie:  Miljard kWh in 1999
Landbouw producten:  
Export: US $  miljard in 2001
Export producten:  Aluminium, garnalen, elektriciteit, cashewnoten, katoen, suiker.
Export – partners: Nederland, België, Zuid-Afrika, Spanje, Zimbabwe, Portugal
Import: US $ miljard in 2001
Importgoederen: Machines en transportmaterieel, fabrikaten, chemicaliën, petroleum producten en elektriciteit
Import – partners: Zuid-Afrika, Nederland, Australië, Verenigde Staten, Portugal, Japan
Buitenlandse schuld: US $ miljard (2001)
Geld: Metical MZM  1 Euro = 29.980 Meticais – 1 Metical = 0,000033 Euro per febr. ’06

 Diversen

Internet landen code: co.mz
Internet Providers:  In 2001
Internet gebruikers:  In 1999
Wegen: Totaal: km geasfalteerd: km niet geasfalteerd:  km in
Waterwegen: De Zambezi rivier is op sommige plaatsen bevaarbaar.
Havens: Maputo, Beira

Comments are closed.

  • Africa Web TV